Life coach được dịch sang tiếng Việt có nghĩa là Khai Vấn. Một nhà life coach là một chuyên gia khai vấn, khai thác sức mạnh của tinh thần để cam kết giúp khách hàng của mình đạt được những kết quả có lợi và đáng kể trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Life coach là một quy trình toàn diện có khả năng giúp cuộc sống trở nên cân bằng và hài hòa hơn.
“ Bước đầu tiên trên hành trình đến với thành công là biết được mình muốn làm gì”
Life coach thực sự là gì?
Vai trò chính của người life coach là trợ giúp và truyền sức mạnh cho khách hàng của mình. Họ làm được điều này bằng cách khai thác sức mạnh của tinh thần cam kết. Một khi khách hàng đã đồng ý thực hiện một hành động, họ sẽ có tinh thần cam kết với hành động đó. Tinh thần cam kết này có liên hệ mạnh mẽ với bản ngã của khách hàng và mục tiêu của khách hàng khi thực hiện hành động đó. Việc của người life coach là khai thác nguồn sức mạnh này.
Trong những năm 1980, nghề coach (huấn luyện) được du nhập vào lĩnh vực kinh doanh dưới hình thức các nhà tư vấn quản trị và tư vấn tài chính. Họ là những chuyên gia trong lĩnh vực kinh doanh và thường được các công ty thuê khi lợi nhuận đang giảm sút.
Vai trò của họ được phát huy khi các công ty trải qua việc tái cấu trúc hoặc chuẩn bị tung ra một sản phẩm mới. Họ cung cấp dịch vụ của mình một cách thời vụ, ví dụ như khi một công ty nhận ra mình đã thiếu đi những năng lực nào đó nhưng chưa đủ để bổ sung một vị trí công việc lâu dài. Thông thường công việc của các nhà tư vấn là thu thập thông tin soạn thảo báo cáo thiết kế các quy trình và thủ tục mới cũng như hỗ trợ khách hàng triển khai những đề suất đã thông qua.
Các nhà tư vấn về quản trị đóng góp vào ít nhất 75 % của kế hoạch hành động mức đóng góp 75 % này hay thậm chí là nhiều hơn cũng xuất hiện trong công việc huấn luyện thể thao.
Trong life coach thì ngược lại, ít nhất 75 % kế hoạch hành động phải đến từ khách hàng. Một chuyên gia trong lĩnh vực nào đó hoàn toàn có thể làm một nhà life coach (Khai vấn) nhưng một ai đó không hề có chút kiến thức hay kỹ năng chuyên môn nào vẫn có thể khai vấn hiệu quả như những người có chuyên môn trong lĩnh vực của khách hàng.
Thật vậy trong số các life coach thành công nhất từ trước tới nay, nhiều người không sở hữu chuyên môn gì về lĩnh vực hoạt động của khách hàng mà mình coach.
Một nhà life coach giúp đỡ khách hàng trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Không giống như huấn luyện thể thao hay tư vấn kinh doanh, life coach mang tính toàn diện và xét đến tất cả mọi mặt trong cuộc sống của khách hàng, bao gồm công việc, sự nghiệp, sức khỏe, các mối quan hệ xã hội, tiền bạc và giá trị đóng góp.
Nếu life coach chỉ tập trung vào một lĩnh vực duy nhất, cuộc sống của khách hàng có thể bị mất cân bằng.
Khi life coach mang lại sự cân bằng và hạnh phúc và thành công trong cuộc sống của khách hàng, bản thân họ cũng sẽ gặt hái được những thành quả của riêng mình.
Việc giúp đỡ khách hàng xác định mục tiêu trong từng lĩnh vực của cuộc sống, sau đó tìm cách hỗ trợ họ đạt được kết quả, sẽ giúp chính nhà khai vấn nhận thức được tầm quan trọng của sự cân bằng và hài hòa trong cuộc sống.
Khai vấn là một mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau giữa người coach và khách hàng (coachee). Mối quan hệ này dựa trên sự thành thực lòng tôn trọng và niềm tin vững chắc của người coach vào tiềm năng vô hạn của khách hàng.
Sự khác biệt giữa life coach (khai vấn) và tư vấn
Hoạt động khai vấn thường bị nhầm lẫn với những mối quan hệ khác liên quan đến sự phát triển và tìm năng của con người.
Vì thế việc tìm hiểu bản chất khai vấn và hiểu rõ sự khác biệt của nó là một việc cực kỳ quan trọng.
Nhà khai vấn không không phải là bạn bè
Bạn có thể thân thiện khi khai vấn nhưng nên nhớ bạn không phải là bạn bè của người được khai vấn. Nhiệm vụ của bạn là bồi dưỡng tinh thần trách nhiệm ở người khách hàng, gợi mở, thử thách để giúp họ phát triển và vượt qua những giới hạn của bản thân. Bạn tạo áp lực, động viên và thúc đẩy họ bằng nhiều cách dù có thể khiến họ cảm thấy khó chịu.
Mối quan hệ khai vấn có tính đơn phương – chỉ tập trung vào chính khách hàng và mục tiêu của họ.
Nhà khai vấn không phải chuyên gia tư vấn
Nhiều chuyên gia tư vấn có thể giống nhà khai vấn, nhưng cách tiếp cận của hai vai trò này hoàn toàn khác nhau. Chuyên gia tư vấn sẽ điều tra đánh giá phân tích vấn đề, vận dụng chuyên môn của bản thân để đề xuất cách khắc phục sai sót, giải pháp xử lý, hay nắm bắt cơ hội và hỗ trợ khách hàng triển khai kế hoạch đó.
Nhà khai vấn sẽ không phân tích khiếm khuyết, họ tin rằng giải pháp đã nằm sẵn trong khách hàng và sẽ giúp người đó tìm ra tiềm năng và hoạt động nào có thể cải thiện được. Trọng tâm của khai vấn hướng đến tiềm năng, không phải khiếm khuyết của vấn đề.
Nhà khai vấn không phải chuyên gia trị liệu hay tham vấn tâm lý
Khai vấn và tham vấn đều là các hoạt động có tác động mạnh mẽ, giúp khách hàng cải thiện cuộc sống, đều sử dụng những công cụ giống nhau (ví dụ như xây dựng sự tin tưởng, đối thoại sâu sắc và đặt câu hỏi để gợi mở vấn đề). Nhưng về cơ bản, chúng lại có cách tiếp cận hoàn toàn khác nhau.
Tham vấn thường liên quan đến việc đào sâu gợi mở những sự kiện quá khứ để giúp khách hàng chữ lành vết thương tâm lý, và trong quá trình đó tìm cách giải phóng họ khỏi các tác động tiêu cực của quá khứ lên cuộc sống hiện tại.
Nếu tham vấn chung nhìn lại những việc đã qua thì khai vấn chủ yếu nhìn về phía trước, làm rõ mục đích và khát vọng, nhằm mang lại ý nghĩa lớn lao hơn cho công việc và cuộc sống của khách hàng.
Khai vấn phù hợp với những người đang tìm kiếm giải pháp cải thiện công việc, sự nghiệp, các mối quan hệ hoặc chất lượng đời sống một cách rõ rệt.
Một số nhà khai vấn, với mong muốn tự nhiên là chứng minh sự hữu ích của bản thân, thường đảm nhiệm cùng một lúc hai vai trò với suy nghĩ cùng khách hàng vượt qua khó khăn. Chính vì vậy, họ thường bị cuốn vào những lĩnh vực nằm ngoài chuyên môn, không đem lại bất kỳ sự giúp đỡ hữu ích nào cho khách hàng.
Tuy khai vấn và tham vấn, trị liệu tâm lý luôn bổ trợ lẫn nhau nhưng nhà khai vấn chuyên nghiệp không được quên rằng khai vấn không phải là liều thuốc an thần cho những người đang đau khổ, mệt mỏi hay bị tắc. Nếu bạn không có chuyên môn về tâm lý học, hãy để khách hàng của bạn tìm đến nhà trị liệu tâm lý trước khi tiếp tục cùng bạn đi trên hành trình khai vấn.
Nhà khai vấn không phải cố vấn (Mentor)
Hoạt động cố vấn thường diễn ra giữa một người có nhiều kinh nghiệm và kiến thức trong một lĩnh vực chuyên môn để đưa ra giải pháp cho khách hàng thực hiện.
Ngược lại quá trình khai vấn không đòi hỏi nhà khai vấn phải dày dặn hay hiểu biết rộng sâu hơn đối phương. Cả hai bên cùng nhau tìm hiểu vấn đề thông qua hỏi đáp, từ đó quá trình khám phá và học hỏi được diễn ra hay còn được gọi là đồng sáng tạo giữa nhà khai vấn và khách hàng.
Khai vấn tạo ra kết quả
Một trong những mô hình life coach hiệu quả nhất là mô hình I – CAN – DO (tôi làm được).
Mô hình I – CAN – DO rất linh hoạt và dễ điều chỉnh khi áp dụng cho việc coach hướng đến các mục tiêu chung trong cuộc sống, hoặc cho việc đánh giá kết quả của một buổi coach.
Sau đây là một số nguyên tắc cơ bản về cách triển khai và ứng dụng mô hình I – CAN – DO.
I – Investigate (Tìm hiểu)
C – Current ( Thực trạng hiện tại)
A – Aims ( Các mục tiêu)
N – Number (Con số cụ thể)
D – Date (Thời hạn hoàn thành)
O – Outcome ( Mô tả cụ thể thành công)
Trước mỗi phiên coach, nhà khai vấn có thể gửi cho khách hàng một bản in-take form để khách hàng điền vào những câu hỏi cơ bản để nhà khai vấn có thể nhận định được khách hàng này là ai và họ mong muốn nhận được điều gì từ coach.
Khi khách hàng hoàn thành bản khai này điều đó cũng có nghĩa rằng họ cam kết với lộ trình coach. Ngược lại, nếu nhà khai vấn chấp nhận coach cho một khách hàng không thực hiện những nhiệm vụ đầu tiên mà nhà khai vấn giao cho họ sẽ dẫn đến một rủi ro rất lớn.
Rủi ro này không phải dành cho khách hàng, mà uy tín của nhà khai vấn sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực.
Một mục tiêu sẽ có nhiều khả năng thành công nếu như chúng được cụ thể hoá bằng những con số và thời hạn hoàn thành.
Để biết được khách hàng có hài lòng hay biết được mình thành công hay không, nhà khai vấn cần khai thác được sự miêu tả về hình ảnh cụ thể hay cảm nhận của khách hàng về thành công đó khi mục tiêu được hoàn thành.
Kết luận
Trên đây chúng ta đã hiểu được rõ hơn về nghề khai vấn và công việc cụ thể của một nhà khai vấn. Một life coach (nhà khai vấn) là người giúp bạn xác định và đạt được mục tiêu cá nhân và nghề nghiệp, hướng dẫn và tạo động lực để bạn vượt qua các thử thách trong cuộc sống. Thông qua việc lắng nghe, đặt câu hỏi và cung cấp phản hồi, họ giúp bạn phát triển kế hoạch hành động cụ thể và hiệu quả.
Nếu bạn đang tìm kiếm sự thay đổi tích cực và muốn khám phá tiềm năng của mình, hãy liên hệ với songthanhthoi.me để được tặng một phiên khai vấn miễn phí, các bạn nhé!