Men gan cao có nguy hiểm không?

Men gan cao là gì?

Men gan là cấu trúc protein đóng vai trò quan trọng trong các phản ứng hóa học khác nhau trong gan, chịu trách nhiệm giải độc, tổng hợp protein và sản xuất enzyme tiêu hóa. Nồng độ men gan tăng cao có thể là dấu hiệu gan bị viêm hoặc tổn thương, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Hiểu nguyên nhân, triệu chứng và xét nghiệm chẩn đoán men gan cao là rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị thích hợp.

Men gan cũng có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất, điều hòa hồng cầu (RBC) cũng như tổng hợp và lưu trữ glucose. Chúng cũng kiểm soát mức độ hóa chất trong máu và giúp bài tiết chất thải. Một chức năng khác của men gan là sản xuất mật và các chất giúp đông máu, phân hủy thức ăn và chất độc, đồng thời chống nhiễm trùng. Vì vậy, mức men gan cao có thể gây hại cho sức khỏe của một người.

Các men gan này là phosphatase kiềm (ALP), alanine transaminase (ALT), aspartate transaminase (AST) và gamma-glutamyl transferase (GGT). Nếu gan của bạn bị viêm hoặc bị tổn thương, nó sẽ giải phóng các men gan vào máu (thường là ALT hoặc AST). Điều này gây ra sự gia tăng men gan trong máu.

Trong điều kiện bình thường, việc các tế bào gan bị tiêu diệt do quá trình lão hóa tự nhiên sẽ dẫn đến việc giải phóng một lượng men gan vào máu với nồng độ dưới 35 UI/L.

Tuy nhiên, do một số nguyên nhân nào đó, quá trình thay mới tế bào gan gây ra việc hủy hoại tế bào gan nhiều hơn bình thường, nồng độ men gan trong máu sẽ tăng cao. Khi lượng men gan tăng gấp từ một đến hai lần so với mức bình thường được coi là mức độ nhẹ, tăng từ 2 đến 5 lần là mức độ trung bình, và tăng trên 5 lần so với bình thường là mức độ nặng.

Nguyên nhân gây nên men gan cao

Sự gia tăng men gan có thể là do gan bị viêm và tổn thương, có nhiều nguyên nhân. Nguyên nhân được chẩn đoán phổ biến nhất khiến men gan cao là bệnh gan nhiễm mỡ (FLD). FLD là một tình trạng phổ biến do tích trữ thêm chất béo trong gan. Nghiên cứu cho thấy gần một nửa số người có nồng độ men gan cao mắc bệnh gan nhiễm mỡ.

Các nguyên nhân khác khiến men gan tăng cao có thể bao gồm:

• Rối loạn chuyển hóa như bệnh tim, đột quỵ và tiểu đường
• Viêm gan A, B hoặc C
• Lạm dụng rượu hoặc chất kích thích
• Xơ gan 
• Bệnh tự miễn
• Bệnh celiac
• Ung thư gan
• Bệnh bạch cầu đơn nhân
• Ngộ độc máu, còn được gọi là nhiễm trùng huyết
• Bệnh Wilson
• Viêm cơ hoặc viêm đa cơ
• Một số loại thuốc, bao gồm một số loại thuốc giảm đau và statin

Tại sao men gan cao là dấu hiệu của bệnh xơ gan, ung thư gan?

Rượu bia là sát thủ đầu tiên gây ra men gan cao, từ đó dẫn tới suy kiệt dần chức năng chuyển hoá hay bài tiết của gan, dẫn tới xơ gan và ung thư gan.

Gan đóng vai trò là bộ phận loại bỏ độc tố khỏi cơ thể, nó được coi là trung tâm chính trong quá trình chuyển hóa các chất có cồn. Vì vậy gan là trung tâm dễ bị tổn thương đầu tiên do việc sử dụng cồn quá mức gây nên. Mọi độc tố nhập vào cơ thể đều qua quá trình xử lý của gan. Nồng độ men gan cao ở những người tiêu thụ rượu, bia phụ thuộc vào lượng và chất lượng của đồ uống đó. Thông thường, khi nồng độ men gan tăng cao do rượu, chỉ số AST thường tăng từ 2 đến 10 lần trong khi ALT chỉ tăng nhẹ.

Việc lạm dụng bia rượu ở mức độ này là hết sức nguy hiểm vì acetaldehyde, một chất độc được tạo ra khi tiêu thụ bia rượu, có khả năng phá hủy tế bào gan rất mạnh mẽ, dẫn đến viêm gan cấp tính, và thậm chí đe dọa tính mạng. Nếu không được điều trị, tình trạng men gan cao có thể tiến triển thành viêm gan mạn tính, xơ gan, và cuối cùng là ung thư gan.

Men gan cao nguy hiểm như thế nào?

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tình trạng men gan cao kéo dài có thể gây ra nhiều hậu quả nguy hiểm đáng lo ngại cho sức khoẻ.  Các hậu quả đó bao gồm

1. Giảm tuổi thọ: Nghiên cứu đã chỉ ra rằng với mức độ tăng gấp đôi của chỉ số AST, nguy cơ tử vong có thể tăng lên đến 32%. Nếu mức tăng này cao hơn gấp đôi, nguy cơ tử vong có thể lên đến 78%. Tương tự, với chỉ số ALT tăng gấp đôi, nguy cơ tử vong có thể tăng lên 21%, và khi tăng hơn gấp đôi, nguy cơ tử vong có thể lên đến 59%.
2. Biến chứng xơ gan và ung thư gan: Men gan cao kéo dài và không được điều trị có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như xơ gan và thậm chí ung thư gan.
3. Dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý khác: Ngoài ra, men gan cao cũng là dấu hiệu cảnh báo cho nhiều bệnh lý nguy hiểm khác như viêm gan, viêm cơ, viêm thận mãn, viêm túi mật, nhồi máu cơ tim, và cả động kinh.

Các triệu chứng của men gan tăng cao là gì?

Hầu hết những người bị men gan tăng cao đều không có triệu chứng. Nếu tổn thương gan là nguyên nhân khiến men gan tăng cao, bạn có thể có các triệu chứng như:

• Đau bụng (dạ dày).
• Nước tiểu sẫm màu (đi tiểu).
• Mệt mỏi (cảm thấy mệt mỏi).
• Ngứa.
• Vàng da (vàng da hoặc mắt).
• Phân có màu sáng (phân).
• Ăn mất ngon.
• Buồn nôn và ói mửa.

Căng thẳng có thể khiến men gan tăng cao?

Căng thẳng và lo lắng được cho là góp phần làm tăng nồng độ men gan vì chúng làm giảm lưu lượng máu đến gan. Căng thẳng cũng có liên quan đến nồng độ cortisol tăng cao, từ đó dẫn đến tổn thương gan. Ngoài ra, NKT (Tế bào tiêu diệt tự nhiên) phát triển trong gan khi bị căng thẳng và tiêu diệt tế bào gan, khiến tình trạng gan trở nên tồi tệ hơn.

Có thể phòng ngừa men gan cao hay không?

• Tránh uống rượu hoặc uống có chừng mực.
• Không dùng chung kim tiêm hoặc vật dụng dính máu.
• Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh.
• Tiêm vắc xin viêm gan A và B.
• Quản lý lượng đường trong máu nếu bạn mắc bệnh tiểu đường.
• Cẩn trọng khi dùng các loại thuốc vì gan là nơi thải độc cho các loại thuốc đưa vào cơ thể
• Theo dõi cân nặng của bạn.
• Luyện tập thể dục đều đặn, trong đó có yoga.

Các câu hỏi thường gặp về men gan cao