8 nhánh yoga – Hành trình tới sự an lạc và hạnh phúc

Trong Kinh Yoga của Patanjali, con đường tám nhánh được gọi là ashtanga, nghĩa đen là “tám chi” (ashta=tám, anga=chi). Tám bước này, thường được gọi là 8 bước hay 8 nhánh của yoga, về cơ bản đóng vai trò là hướng dẫn về cách sống một cuộc sống có ý nghĩa và có mục đích. Chúng đóng vai trò như một sự chỉ dẫn cho hành vi đạo đức và kỷ luật tự giác; chúng hướng sự chú ý tới sức khỏe của một người; và chúng giúp chúng ta thừa nhận những khía cạnh tinh thần trong bản chất của chúng ta.

Triết lý yoga không chỉ là triết lý trong cuộc sống ( mang ý nghĩa mở rộng), mà nó còn là triết lý ngay trên thảm tập. Đôi khi sự tỉnh thức trên thảm tập được soi chiếu để áp dụng vào cuộc sống.

Trong khi tất cả các động tác kéo căng, vặn người, giữ thăng bằng đều rất có lợi và chắc chắn mở ra cánh cổng dẫn đến sức khoẻ nhưng nó chỉ là một nhánh trên một cây yoga đại thụ. Các văn bản yoga cổ xưa như Hatha Yoga Pradipika và The Yoga Sutras tập trung rất ít vào các tư thế yoga (asana), và khi Patanjali nói về ‘asana’, ông ấy không hề đề cập đến Headstand (đứng bằng đầu) hay Warrior II (chiến binh 2); mà ông ấy muốn nhấn mạnh vào “vị trí” của bạn trong tư thế đó – là nhận thức trạng thái tâm trí của bạn khi thực hành tư thế. 

Làm thế nào để chúng ta có thể đạt được sự tự do khi thực hành yoga và trên con đường tiến tới sự an lạc và hạnh phúc? Hãy cùng nhau tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

8 nhánh yoga bao gồm:

• Yama (quy tắc đạo đức)
• Niyama (quan sát và điều chỉnh)
• Asana (các tư thế)
• Pranayama (kĩ thuật )
• Pratyahara (hướng vào bên trong)
• Dharana (sự tập trung)
• Dhyana (thiền định)
• Samadhi (phúc lạc)

1. YAMA – Sự Kiềm Chế và Đạo Đức 

Yama là một khái niệm trong yoga đề cập đến những nguyên tắc đạo đức và hành vi quan trọng trong cuộc sống hàng ngày. Mặc dù yoga có thể giúp cải thiện sức khỏe và linh hoạt cơ thể, cũng như làm dịu tâm trí, nhưng nếu chúng ta vẫn bị căng thẳng và không linh hoạt trong cuộc sống, thì yoga sẽ không có ý nghĩa gì trong cuộc sống thực tế của chúng ta.

Có năm nguyên tắc Yama trong yoga:

• Ahimsa (không bạo lực): Tôn trọng mọi sinh vật và không gây hại cho người khác.
• Satya (sự thật): Sự thành thật và trung thực trong suy nghĩ, lời nói và hành động.
• Asteya (không trộm cắp): Tôn trọng tài sản và sự trung thành.
• Brahmacharya (sử dụng năng lượng đúng cách): Sử dụng năng lượng một cách có trách nhiệm và đúng đắn.
• Aparigraha (không tham lam hoặc không tích trữ): Tinh thần không tham lam và sẵn sàng chia sẻ với người khác.

Yoga là một hành trình chuyển hóa và mang lại lợi ích cho mọi khía cạnh của cuộc sống. Không chỉ là việc tập trên thảm yoga, mà còn là việc học cách trở nên tử tế, trung thực và sử dụng năng lượng một cách xứng đáng. Điều này không phụ thuộc vào thời gian, vị trí hay địa vị của chúng ta. Tất cả chúng ta đều có thể áp dụng những nguyên tắc này để thúc đẩy sự trưởng thành và hòa hợp trong cuộc sống.

Trong bản dịch ‘Light On The Yoga Sutras’ của BKS Iyengar, ông giải thích rằng Yamas là những nguyên tắc vượt quá thời gian, vị trí xã hội và bất kỳ hoàn cảnh nào. Điều này có nghĩa là bất cứ ai, ở bất cứ đâu và tập yoga bao nhiêu lần, đều có thể phát triển và áp dụng Yama trong cuộc sống của mình.

2. NIYAMA – Sự tự rèn luyện bản thân

Niyama là chi thứ hai trong 8 cánh của yoga và thường liên quan đến các nhiệm vụ và tuân thủ nguyên tắc cho bản thân chính chúng ta. Tiền tố “ni” trong tiếng Phạn có nghĩa là “hướng nội” hoặc “bên trong”.

Có năm Niyama trong yoga:

1. Saucha (sạch sẽ): Để giữ cho cơ thể và tâm trí sạch sẽ và trong sáng.
2. Santosha (sự hài lòng): Sự hài lòng và thỏa mãn với những gì mà chúng ta có.
3. Tapas (kỷ luật và sự ham muốn cháy bỏng): Sự kỷ luật và nỗ lực, cũng như khao khát để cải thiện bản thân.
4. Svadhyaya (tự nghiên cứu và tìm hiểu bản thân): Tự nghiên cứu và tự suy ngẫm để hiểu sâu hơn về bản thân.
5. Isvarapranidhana (sự kính trọng): Sự tôn kính và đặt niềm tin vào một thực thể cao hơn, theo cách của mỗi người.

Theo truyền thống, Niyama được thực hành bởi những người mong muốn tiến xa hơn trên con đường Yoga và nhằm mục đích xây dựng tính cách. Niyama có mối liên hệ chặt chẽ với Kosha, ‘vỏ bọc’ hay ‘lớp’ của chúng ta từ cơ thể vật lý đến bản chất bên trong. Khi chúng ta làm việc với Niyamas – từ việc giữ sạch sẽ đến sự kính trọng – chúng ta được hướng dẫn từ các khía cạnh thô thiển nhất của bản thân đến sự thật bên trong.

3. ASANA – Tư thế Yoga

Khía cạnh về thể chất trong yoga là bước thứ ba trên con đường đến sự tự do. Tuy nhiên, khi nhắc đến asana trong yoga, chúng ta không chỉ nói đến các động tác thể chất như gập lưng hoặc uốn cong, mà nó còn có nghĩa là ‘tư thế ngồi’ – đặc biệt là tư thế ngồi mà chúng ta sử dụng trong thiền định. Nguyên tắc căn chỉnh duy nhất mà Patanjali đưa ra cho asana là “sthira sukham asanam”, tức tư thế phải là ổn định và thoải mái.

Trong các văn bản truyền thống như Hatha Yoga Pradipika, nhiều tư thế như Padmasana (tư thế hoa sen) và Virasana (tư thế anh hùng) được cho là phù hợp cho thiền định. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất theo văn bản này là sthirasukhasana – tức ‘một tư thế mà người tập có thể cảm thấy thoải mái và tĩnh lặng’.

Ý tưởng chính là chọn tư thế sao cho bạn có thể ngồi thoải mái, không bị đau hoặc bồn chồn. Điều này là điều cần suy nghĩ khi tập các tư thế, thay vì luôn tập các tư thế ‘khó’ mà không thực sự phù hợp, bạn hãy trả lời câu hỏi: “Chúng ta thực sự thoải mái và ổn định trong bao nhiêu tư thế?”

4. Pranayama – Kỹ thuật thở

Pranayama là một thuật ngữ trong yoga có nguồn gốc từ tiếng Phạn, bao gồm hai từ: “prana” có nghĩa là “hơi thở” hoặc “năng lượng sống” và “yama” có nghĩa là “kiểm soát” hoặc “kiểm soát lại”. Do đó, Pranayama được hiểu là việc kiểm soát, điều chỉnh, và mở rộng hơi thở để tăng cường luồng năng lượng trong cơ thể.

Trong yoga, Pranayama là một phần quan trọng của các bài tập hô hấp và các kỹ thuật thở. Nó bao gồm các kỹ thuật như kiểm soát và làm chậm hơi thở, thở sâu và thở vào đủ sâu để làm dịu tâm trí và tăng cường sự tập trung. Ngoài ra, Pranayama còn có thể được sử dụng như một công cụ để kiểm soát cảm xúc và nâng cao trạng thái tỉnh thức.

5. PRATYAHARA – Kiểm soát các giác quan 

Pratya có nghĩa là ‘rút’, ‘rút vào’ hoặc ‘rút lại’, và “ahara” có nghĩa là bất cứ điều gì chúng ta tự mình ‘tiếp nhận’, chẳng hạn như các hình ảnh, âm thanh và mùi vị khác nhau mà các giác quan của chúng ta tiếp nhận liên tục.

Pratyahara là giai đoạn trong tiến trình yoga để kiểm soát và thu hút các giác quan bên ngoài (như thị giác, xúc giác, vị giác, mùi và âm thanh) vào bên trong. Quá trình này giúp tập trung tâm trí vào bên trong và chuẩn bị cho các giai đoạn thiền (dhyana) và thiền định (dharana). Khi có thể kiểm soát các giác quan, người hành yoga có thể dễ dàng hướng tâm trí vào các tập trung nội tâm sâu hơn và kết nối với trạng thái tĩnh lặng của tâm trí.

Pratyahara là một bước quan trọng trong việc đạt được sự kiểm soát tâm trí và sự tập trung trong yoga, đồng thời giúp loại bỏ những phân tâm và ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài.

6. DHARANA –  Sự tập trung

Trong yoga, DHARANA là một phần của các bước tâm linh nhằm đạt đến trạng thái tĩnh tâm (samadhi). Đây là quá trình tập trung tâm ý vào một điểm nhất định, mục đích là để làm dịu hoặc kiểm soát sự dao động của tâm trí. DHARANA được coi là một bước chuẩn bị quan trọng cho việc thực hiện các phương pháp tu tập sâu hơn trong yoga.

7. DHYANA – Thiền định và quán chiếu

DHYANA là từ tiếng Sanskrit có nghĩa là “thiền định” hoặc “sự tập trung sâu sắc của tâm trí.”

Trong yoga, DHYANA là giai đoạn tiếp theo sau DHARANA (sự tập trung), và nằm trong số Tám Bậc Thiền (Ashtanga Yoga) của Patanjali. DHYANA là quá trình tập trung tâm ý hoàn toàn vào một điểm tập trung duy nhất mà không còn sự phân tâm. Nó đại diện cho trạng thái tâm trí tĩnh lặng và tập trung sâu sắc.

Khi một người tu tập yoga tiến vào DHYANA, họ bắt đầu kinh nghiệm sự sâu sắc hơn về sự nhận thức và sự hiện diện mà không bị phân tâm bởi những ý nghĩ hay ảnh hưởng bên ngoài. DHYANA là bước tiền đề cho trạng thái tâm linh cao nhất là SAMADHI, trong đó tâm trí hòa nhập với vô ngã, sự toàn thể hay Tinh thần Tối cao.

8. SAMADHI – Giác ngộ và hợp nhất

SAMADHI là từ tiếng Sanskrit, có nghĩa là “sự hòa nhập” hoặc “sự thống nhất.”

Trong yoga, SAMADHI là trạng thái cao nhất của tâm linh, một trạng thái mà tâm trí hoàn toàn hòa nhập hoặc thống nhất với sự Tối cao, với vô ngã. Đây là trạng thái tâm trí tĩnh lặng và không phân biệt, nơi mọi sự phân chia và sự khác biệt giữa người tu tập và Đấng cao cả hoặc thế giới xung quanh biến mất.

SAMADHI là mục tiêu cuối cùng của việc tu tập yoga, và nó đại diện cho trạng thái tâm linh hoàn thiện nhất mà một người có thể đạt được. Trong SAMADHI, tâm trí không còn bị ảnh hưởng bởi những ý nghĩ hay sự phân chia của tâm tư, mà thực sự là một trạng thái tỉnh thức và hiện diện hoàn toàn.

Kết luận

Các nhánh của Yoga được thiết kế để hoạt động hài hòa với nhau, mang lại lợi ích toàn diện cho sức khỏe về cả thể chất và tinh thần. Khi được kết hợp chặt chẽ, các phương pháp này có thể giúp cải thiện sự tập trung, giảm căng thẳng và nâng cao sức khỏe.

Nếu coi yoga chỉ là một hình thức tập luyện thể chất, bạn sẽ bỏ qua nhiều yếu tố quan trọng khác. Yoga không chỉ đơn thuần là việc thực hiện các động tác để cải thiện sức khỏe mà còn bao gồm nhiều khía cạnh khác như hơi thở, tập trung, cân bằng và thư giãn, chánh niệm, lối sống, suy nghĩ… Hơn nữa, Yoga giúp người tập luyện tăng cường sự kết nối giữa tâm hồn và cơ thể, giúp bạn tìm thấy sự bình yên và hạnh phúc trong cuộc sống nội tại.

Mục đich sâu xa của Yoga là giúp cho người thực hành nó tiến tới sự tĩnh lặng và mạnh mẽ từ bên trong, để thấu hiểu và từ đó hạnh phúc từ chính bên trong mình. Yoga không phải chỉ là rèn luyện thân, mà đó còn chính là sự tu tập thông qua việc tập luyện thể chất.